ΒΟΥΡΛΑ: ΓΙΑ ΝΑ ΘΥΜΗΘΟΥΝ ΟΙ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΟΙ ΚΑΙ ΝΑ ΜΑΘΑΙΝΟΥΝ ΟΙ ΝΕΟΤΕΡΟΙ
Τα Βούρλα αποτελούν ένα αναπόσπαστο κομμάτι της πόλης μας, άρρηκτα συνδεδεμένο με την σύγχρονη ιστορία της. Ένα κομμάτι ωστόσο που δεν έτυχε, τα περασμένα χρόνια, του σεβασμού και της προσοχής που του αξίζει, με κορυφαίο παράδειγμα την μαραθώνια διαδικασία κατασκευής μιας πλατείας.
Παρότι δεν είναι ευρέως γνωστό, το τοπωνύμιο των Βούρλων προέρχεται από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής, καθώς κάποτε καλυπτόταν από έλος όπου φύτρωναν βούρλα.
Αρχικά τα Βούρλα έγιναν «διάσημα» επειδή σε ένα οικοδομικό τους τετράγωνο χτίστηκε, το 1873, «συνοικισμός κοινών γυναικών», με το σκοπό να συγκεντρωθούν εκεί οι πόρνες του Πειραιά. Τα Βούρλα είχαν εξωτερικό περιτείχισμα, όχι πολύ διαφορετικό από της φυλακής, πορτιέρηδες έλεγχαν την είσοδο και έξοδο και οι γυναίκες που δούλευαν εκεί δεν μπορούσαν εύκολα να ξεφύγουν.
Τα Βούρλα αρχικά βρίσκονταν μακριά από τις κατοικημένες γειτονιές αλλά με το πέρασμα των χρόνων και μετά και τον ερχομό των προσφύγων, βρέθηκαν μέσα στον οικιστικό ιστό. Έτσι, λίγο πριν το πόλεμο απομακρύνθηκαν οι οίκοι ανοχής και τη περίοδο της Κατοχής οι Ιταλοί και οι Γερμανοί μετέτρεψαν το συγκρότημα αυτό σε φυλακές, κατασκευάζοντας ψηλούς μαντρότοιχους και στήνοντας εσωτερικές και εξωτερικές σκοπιές, ενώ μετά την απελευθέρωση τον χώρο παρέλαβαν οι ελληνικές Αρχές.
Παρά το γεγονός ότι οι φυλακές των Βούρλων ήταν υψίστης ασφαλείας και πολύ καλά φρουρούμενες, από εκεί έγινε το 1955 η περίφημη Μεγάλη Απόδραση των 27 κομμουνιστών, η οποία αποτελεί τη μεγαλύτερη απόδραση στη νεοελληνική ιστορία, και ταυτόχρονα την πιο μυθιστορηματική και πιο ηρωική.
Πως αντιμετώπισαν οι Δημοτικές Αρχές την ιστορία της πόλης
Η συμπεριφορά ωστόσο των προηγούμενων Δημοτικών Αρχών της πόλης δεν υπήρξε αντάξια της πλούσιας ιστορίας του τόπου και των ανθρώπων της.
Κι ενώ το 2003 υπήρξε σχετική πρόταση του δημοτικού συμβούλου Γ. Τσιρίδη, ο Δήμος να αγοράσει τον ιστορικό χώρο με δανειοδότηση από Τράπεζα, το τότε Δημοτικό Συμβούλιο, δεν μπήκε ποτέ στην διαδικασία να την συζητήσει. Αποτέλεσμα αυτού, ήταν ο τότε δήμαρχος Δραπετσώνας, να μην απαλλοτριώσει ποτέ τον χώρο και να ανεγερθούν σε ένα ιστορικό σημείο, στην είσοδο της πόλης, πολυκατοικίες.
Εμφανίστηκε μάλιστα, ως νίκη, της τότε Δημοτικής Αρχής, η υποχρέωση του εργολάβου να κατασκευάσει, σε μια έκταση περίπου δυο στρεμμάτων- ανάμεσα στις οδούς Ψαρών, Εθνικής Αντιστάσεως Δογάνης και Μπουδούτση-, με δικά του έξοδα, μία πλατεία. Φυσικά αυτό ήταν νίκη, του ίδιου του εργολάβου, καθώς έτσι αναβαθμίστηκε η αξία των ακινήτων της περιοχής, που ο ίδιος κατασκεύασε!
Ο Δήμος τόσο στη πρώτη φάση, που ιδιοκτήτης του χώρου ήταν η Τράπεζα, όσο και στην δεύτερη φάση, που ιδιοκτήτης ήταν ιδιώτης, είχε την δυνατότητα να ξεκινήσει διαδικασίες απαλλοτρίωσης του χώρου. Ακόμα και αν δεν είχε τα χρήματα, ήταν σε θέση να μπλοκάρει τις διαδικασίες πώλησης και θα μπορούσε έτσι κερδηθεί ο χώρος για τον Δήμο. Όμως, ακόμη και μετά από αυτό, ο Δήμος δεν διεκδίκησε ποτέ από τον εργολάβο να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του και να κατασκευάσει τη πλατεία όπως όφειλε και όπως είχε δεσμευθεί.
Η πλατεία στους πολίτες
Η σημερινή Δημοτική Αρχή, έτσι όπως είχαν εξελιχθεί τα πράγματα, με την θορυβώδη αδιαφορία των προηγούμενων Αρχών να κρατήσουν ζωντανή την ιστορία της πόλης, κατάφερε με συντονισμένες προσπάθειες, να πιέσει τον επιχειρηματία και σήμερα να είναι σχεδόν έτοιμη, με δικά του έξοδα, μια σύγχρονη- μεγάλη πλατεία, η οποία σύντομα θα αποδοθεί στους πολίτες.
Ταυτόχρονα έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες για την ανέγερση στον χώρο ενός μνημείου, ως ελάχιστη κίνηση σεβασμού και μνήμης, που θα φέρνει τις νεότερες γενιές σε επαφή με την ιστορικότητα του χώρου.
*Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα του Δήμου Κερατσινίου- Δραπετσώνας "Πόλις", τεύχος 6, Ιανουάριος- Φεβρουάριος 2017.
